Türkiye Dopingle Mücadele Komisyonu (TDMK) nedir?
Türkiye Dopingle Mücadele Komisyonu (TDMK), Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi (TMOK) bünyesinde yer alan; Türkiye’de sporda dopingi önleyici faaliyetleri düzenlemek, geliştirmek ve koordine etmekten sorumlu olan ulusal bir dopingle mücadele kuruluşudur. Dünya Dopingle Mücadele Ajansı (WADA) tarafından tanınmış Türkiye’deki tek Ulusal Dopingle Mücadele Kuruluşu olan Türkiye Dopingle Mücadele Komisyonu’nun ana amacı, Dünya Dopingle Mücadele Ajansının (WADA) belirlediği Dünya Dopingle Mücadele Kuralları çerçevesinde sporcuların haklarını gözeterek eşit ve adil spor ortamını desteklemektir.
Dünya Dopingle Mücadele Ajansı (WADA) nedir?
Dünya Dopingle Mücadele Ajansı (WADA), 1999 yılından beri faaliyet gösteren uluslararası ve bağımsız bir kuruluştur. WADA’nın amacı, dünya çapında dopingle mücadeleyi teşvik etmek, dopingle mücadeleye yönelik çalışmaları izlemek, geliştirmek ve bu mücadelenin uluslararası düzeyde uyum içerisinde yürütülmesini sağlamaktır.
Dünya Dopingle Mücadele Kuralları (CODE) nedir?
Dünya Dopingle Mücadele Kuralları (CODE), WADA’nın dopingle mücadele programlarının temelini oluşturan ve bütün paydaşların sorumluluklarını belirleyen temel dokümandır. Bu sayede, önceden her ülke ve spor dalı için değişiklik gösteren kurallar birbirleriyle uyumlu getirilerek hale bir bütün haline gelmesi sağlanmıştır.
Dünya Dopingle Mücadele Kurallarına ek olarak, dünya dopingle mücadele programına ait 5 adet Uluslararası Standart bulunmaktadır:
- Yasaklılar Listesi Uluslararası Standardı
- Tedavi Amaçlı Kullanım İstisnalarına İlişkin Uluslararası Standart
- Doping Kontrolü ve Soruşturmalarına İlişkin Uluslararası Standart
- Laboratuvarlara İlişkin Uluslararası Standart
- Mahremiyetin ve Kişisel Bilgilerin Korunmasına İlişkin Uluslararası Standart
Yasaklılar Listesi nedir?
Yasaklılar Listesi WADA tarafından yayınlanan, her yıl güncellenen, 1 Ocak – 31 Aralık tarihlerinde geçerli olan, içerisinde müsabaka içi, her zaman ve bazı özel spor dallarında yasaklı olan maddelerin ve yöntemlerin bilgilerini içeren listedir. Her bir sporcu yasaklılar listesini bilmek ve uymakla yükümlüdür.
Herhangi bir “Dopingle Mücadele Kural İhlali”nin ortaya çıkması sonucu söz konusu sporcunun ödülleri geri alınır mı?
Sporun ruhuna zarar veren, adil mücadele ve temiz oyun ilkelerini bozan herhangi bir eylemin gerçekleştirilmesi sonucu söz konusu sporculara takdim edilmiş ödüller geri alınır.
Dopingle Mücadele Kural İhlalleri için, Türkiye Dopingle Mücadele Talimatı madde 2’ye bakınız.
Vücudunda yasaklı madde tespit edilen sporcuların antrenörleri de ceza alır mı?
Ceza alan sporcunun antrenörü, sporcunun usulsüzlük sürecine dahil olmuş, dopingle mücadele kurallarından herhangi birini ihlal etmiş ve soruşturma sonucunda da ihlali kanıtlanmış ise ceza alabilir.
Ceza almış antrenörlerle çalışan sporculara herhangi bir yaptırım uygulanır mı?
Bu durum Türkiye Dopingle Mücadele Talimatının 2.10 maddesi gereğince “Yasak İşbirliği” olarak değerlendirilebilir ve haklarında soruşturma başlatılabilir.
Hangi madde ve/veya yöntemler yasaklıdır?
Yasaklılar Listesi’ne erişim için aşağıdaki bağlantıya tıklayınız:
Sporu bırakmaya karar verdiğim zaman ne yapmalıyım?
Türkiye Dopingle Mücadele Komisyonuna (TDMK) ve bağlı olduğunuz federasyona, aktif sporu bıraktığınıza dair dilekçe vermeniz gerekmektedir.
Spora geri dönmek istediğimde ne yapmalıyım?
Hak mahrumiyeti sonrası aktif spora geri dönüş: Sporcunun herhangi bir başvuru yapmasına gerek yoktur. Sporcu, ceza bitiş tarihinden itibaren aktif spora geri dönüş yapabilir. Ancak Türkiye Dopingle Mücadele Komisyonu ceza bitiş tarihine altı ay veya bir yıl kala Sporcuyu doping kontrol havuzlarına dahil ederek müsabaka dışı doping kontrollerine tabii tutabilir.
Aktif sporu bıraktıktan sonra geri dönüş: Sporcunun, dönüş yapmak istediği tarihten en az 6 ay önce yazılı bildirimde bulunması gerekir. Bu süre zarfında Sporcu doping kontrol havuzuna dahil edilecek ve müsabaka dışı doping kontrollerine tabii tutulabilmesi için Bulunabilirlik Bildirimlerini yapması istenecektir. Sporcuya ve bağlı olduğu Federasyona, aktif spora dönmesinde herhangi bir engel kalmadığına dair bilgilendirmede bulunulmadıkça Sporcu herhangi bir müsabakaya katılamaz.”
Müsabaka içi ve müsabaka dışı kontrolleri arasındaki fark nedir?
Müsabaka içi doping kontrolü, sporcunun katılacağı bir müsabakadan önceki gün saat 23:59’da başlayan ve Müsabaka ile bağlantılı Örnek alım sürecini de kapsayacak şekilde söz konusu Müsabakanın bitimiyle sona eren süreçtir.
Müsabaka dışı doping kontrolü ise, sporcunun herhangi bir müsabakada olmadığı tüm süreci kapsar.
Tanımlar için Türkiye Dopingle Mücadele Talimatına bakınız.
Türkiye Dopingle Mücadele Komisyonuna (TDMK) federasyonumuzun/ kuruluşumuzun düzenlediği bir spor etkinliğinde ya da müsabaka dışında doping kontrolü yapılması için talepte bulunabiliyor muyuz?
Bilgi için bilgi@tdmk.org.tr adresinden komisyonumuzla iletişime geçebilirsiniz.
Ceza aldıktan sonra sporcunun takibi bırakılıyor mu?
Hayır. Bir sporcu, sporu bıraktığını resmi olarak bildirene kadar sporcunun takibi ve dopingle mücadele komisyonunun ilgili sporcuya doping kontrolüne tabi tutma yetkisi devam eder.
18 yaşın altındaki sporcular için doping kontrol sürecinde farklı bir uygulama yapılıyor mu?
Evet. Doping kontrol bildirimi yapılan sporcu 18 yaşından küçük ise sporcunun tüm doping kontrol sürecine tanıklık etmesi için kendisiyle beraber bir temsilci bulundurması gerekmektedir.
Engelli sporcular için doping kontrol sürecinde farklı bir uygulama yapılıyor mu?
Evet. Mümkün olduğu takdirde örnek alım sürecini sekteye uğratmadan engelli sporcuların kendine özgü ihtiyaçlarının dikkate alınması sağlanır.
Doping kontrol örneğimin sonucunu nasıl öğrenebilirim?
ADAMS hesabınız var ise sonucunuzu, hesabınıza giriş yaparak internet üzerinden öğrenebilirsiniz. Doping kontrol analiz sonucunun açıklanma süresi 48 saat ile 30 gün arasında olup, doping kontrol örneğinizin gönderildiği laboratuvarın yoğunluğuna ve yapılacak analizin türüne göre değişebilmektedir.
Doping kontrol örneğimin pozitif (Aykırı Analitik Bulgu) çıkması durumunda bilgilendiriliyor muyum?
Evet. Doping kontrol örneğinizde aykırı analitik bulgu saptandığında size, WADA’ya, bağlı olduğunuz ulusal ve uluslararası federasyona TDMK tarafından resmi yazı ile bilgilendirme yapılır.
A ve B örneği nedir?
Sporcudan alınan doping kontrol örneği iki ayrı kaba paylaştırılır ve kilitlenerek doping kontrol laboratuvarına gönderilir. A ve B, örneğin bölüştürülerek saklandığı bu kaplara verilen isimleri ifade etmektedir. A kabında saklanan (A örneği), analiz için öncelikli olarak değerlendirmeye alınır. B kabında saklanan örnek (B örneği) ise yalnızca gerekli durumlarda analiz edilmek üzere saklanır.
Doping kontrol örneklerinin analiz süreci nasıl ilerlemektedir?
Doping kontrolü için alınan örneğin laboratuvardaki analizi A örneği kullanılarak yapılır;
A örneğinizin analizi sonucunda “Aykırı Analitik Bulgu” tespit edilirse sonucun doğrulanması (veya tam tersi) için B örneğinizin analizini talep edebilirsiniz.
B örneğinizin analiz edilmesini talep etmeniz halinde, örneğin analiz edildiği laboratuvarda, size bildirecek bir tarih ve saatte analiz işlemi gerçekleştirilecektir. B örneğinin açılmasına ve analizine iştirak edebilir ya da laboratuvar işlemleri sırasında orada bulunmak üzere bağımsız bir üçüncü şahsı tayin edebilirsiniz. Bu işlem esnasında Türkiye Dopingle Mücadele Komisyonu temsilcisi de bulunabilecektir. Ek olarak, ilgili prosedüre ait bilgileri içeren A ve B örneği laboratuvar dosyalarının kopyasını talep etme hakkınız da bulunmaktadır.
Tedavi Amaçlı Kullanım İstisnası (TAKİ) nedir?
Bazı sağlık sorunlarının tedavisinde kullanılan ilaçlar, WADA (Dünya Dopingle Mücadele Ajansı) Yasaklılar Listesi’nde bulunan etken maddeleri içeriyor olabilir. Bu durumda sporcunun, bu ilaçları kullanmadan önce tabi tutulacağı tedavi sürecini Tedavi Amaçlı Kullanım İstisnası (TAKİ) olarak beyan etmesi ve kullanım için onay alması gereklidir.
Kullanacağım ilacın yasaklı madde içerip içermediğini nereden öğrenebilirim?
Kullanacağınız ilacın ya da tedavinin yasaklı madde içerip içermediğini her yıl güncellenen ve internet sitemizde yayımlanan Yasaklılar Listesini inceleyerek kontrol edebilirsiniz. Buna ek olarak, taki@tdmk.org.tr e-posta adresi aracılığıyla Türkiye Dopingle Mücadele Komisyonu (TDMK) Medikal Birim ile iletişime geçerek söz konusu ilaç veya tedavi ile ilgili bilgi talebinde bulunabilirsiniz. Son olarak, Spor Bakanlığı’nın sporculara yardımcı olmak için yürürlüğe koyduğu, e-Nabız portalı aracılığıyla ulaşabileceğiniz “Sporcu Sağlığı Bilgi Sistemi” mobil uygulamasını kullanarak da sorgulama yapabilirsiniz. Herhangi bir uyumsuzluk olması durumunda güncel Yasaklılar Listesi dikkate alınmalıdır.
Hasta oldum ve ilaç kullanmam gerekiyor, ne yapmalıyım?
Tedavi amacıyla kullandığınız bazı ilaçların içeriğinde bulunan etken maddeler, WADA tarafından belirlenmiş Yasaklılar Listesi’nde bulunuyor olabilir. Bu nedenle öncelikle, kullanılacak ilacın yasaklı olup olmadığı kontrol edilmelidir. Emin olunamadığı durumlarda veya söz konusu ilaç yasaklı etken madde içeriyorsa, detaylı bilgi almak için taki@tdmk.org.tr adresine e-posta atılması gerekmektedir.
Tedavim için yasaklı bir etken madde içeren ilaç kullanmam gerektiğinde ne yapmam gerekmektedir?
Tedaviniz için uygun görülen ilaç veya ilaçlar yasaklı bir madde içeriyorsa öncelikle doktorunuza, alternatif bir tedavi olup olmadığını sormalısınız. Alternatif bir tedavi bulunmuyorsa veya daha önce alternatif tedavi denenmiş ve başarılı olunamamışsa söz konusu ilaç tedavisi için bir TAKİ başvurusu yapılmalıdır.
Yurtdışından alınan bir ilaç ile Türkiye’de bulunan aynı marka ilacın etken maddeleri arasında farklılık var mıdır?
Bazı ilaçların içeriklerinde değişiklikler olabilmektedir. İlaç kullanımından önce içeriğinde bulunan etken madde veya maddelerin yasaklı olup olmadığı mutlaka kontrol edilmelidir.
Sağlık problemlerim nedeniyle zorunlu olarak kullanacağım ilacın yasaklı etken madde içermesi halinde bu durumu TDMK’ye ne zaman bildirmeliyim?
Acil durumlar haricinde, tedavi amaçlı kullanılması gerekli görülen ilacın yasaklı bir madde içermesi durumunda, katılacağınız bir sonraki müsabakadan en az 30 gün önce ilgili tedavi için TAKİ başvurusu yapmanız gerekmektedir.
Yasaklı etken madde içeren ilacı TAKİ başvurusu yaptıktan hemen sonra kullanabilir miyim?
Söz konusu yasaklı madde içeren ilacı, TDMK tarafından şahsınıza gönderilecek olan resmi TAKİ Onayı gelene kadar kullanmamanız gerekmektedir.
Kayıtlı Doping Kontrol Havuzu nedir?
Uluslararası Federasyonlar veya Ulusal Dopingle Mücadele Kuruluşları tarafından sporcuların müsabaka dışı doping kontrollerine tabi tutulabilmesi amacıyla oluşturulan, bulunabilirlik bildirimleri ve her gün için 60 dakikalık zaman dilimini bildirmekle yükümlü olan, sporcuların bulunduğu havuzdur.
Ulusal Doping Kontrol Havuzu nedir?
Sporcuların müsabaka dışı doping kontrollerine tabi tutulabilmesi amacıyla Ulusal Dopingle Mücadele Kuruluşları tarafından oluşturulan, bulunabilirlik bildirimlerini bildirmekle yükümlü olan sporcuların bulunduğu havuzdur.
Bulunabilirlik Bildirimi nedir?
Kayıtlı Doping Kontrol Havuzunda ve Ulusal Doping Kontrol Havuzunda bulunan sporcuların, ikametgah adreslerini, gecelik konaklama yerlerini, müsabaka tarihlerini, antrenman yerlerini/zamanlarını ve/veya 60 dakikalık bulunabilirlik zaman aralıklarını ADAMS programı üzerinden, üç aylık dönemler halinde her bir gün için Ulusal Dopingle Mücadele Kuruluşuna bildirmesi işlemi Bulunabilirlik Bildirimidir.
60 dakikalık bulunabilirlik zaman aralığı nedir?
Kayıtlı Doping Kontrol Havuzunda bulunan sporcularının müsabaka dışı doping kontrollerinin düzenlenebileceği, her gün için bildirdikleri bir saatlik zaman aralığıdır.
ADAMS şifremi kaybettim/unuttum, ne yapmalıyım?
adams@tdmk.org.tr adresine yeni bir şifre talebinde bulunduğuna dair isim, soyadı ve spor branşı bilgilerini içeren bir e-posta atılması yeterlidir. Bunun dışında giriş ekranında kullanıcı adınızı yazdıktan sonraki adımda “Şifremi Unuttum” butonuna tıklayabilirsiniz. Ardından e-posta adresinize gönderilecek bağlantıya tıklayarak şifrenizi yenileyebilirsiniz.
Beyan ettiğim bulunabilirlik bildirimi değişikliği için ne yapmam gerekir?
Bulunabilirlik bildirimlerinde herhangi bir değişiklik olması halinde değişen adres veya 60 dakikalık bulunabilirlik zaman aralığı bilgileri, değişikliğin yapılacağı tarihten en az 24 saat öncesine kadar sistemde güncellenmelidir. Aksi takdirde, belirtmiş olduğunuz saat ve yerde bulunmamanız durumunda bu bir kaçırılmış doping kontrolü olarak değerlendirilebilir. 24 saat içerisinde yapılan değişiklikler ADAMS’ta güncellendikten sonra adams@tdmk.org.tr adresine de e-posta olarak bilgilendirme amaçlı gönderilmelidir.
Bulunabilirlik bilgilerini ne zamana kadar girmem gerekir?
TDMK tarafından size aksi belirtilen bir bildirim almadıkça, bulunabilirlik bilgilerinizi ADAMS üzerinden sisteme girmeye devam etmelisiniz.
Çeyrek dönemlik bulunabilirlik bilgilerimi sisteme ne zaman kaydetmem gerekir?
Kayıtlı Doping Kontrol Havuzunda ve Ulusal Doping Kontrol Havuzunda bulunan sporcuların her bir çeyrek dönem için bulunabilirlik bilgilerini en geç aşağıda belirtilen tarihlerde ADAMS’a girmiş olmaları gerekmektedir:
Örneğin :
- Çeyrek dönem için: 15 Aralık
- Çeyrek dönem için: 15 Mart
- Çeyrek dönem için: 15 Haziran
- Çeyrek dönem için: 15 Eylül
